W najnowszym numerze "Polityki" Jacek Żakowski pisze, że żyjemy w świecie kłamstwa, kłamstwo spowszedniało, ba, stało się normą. Chodzi mu o kłamstwa polityczne. Żakowski powiada, że czas komuny to był czas wielkiego Kłamstwa – zgoda – natomiast współczesność to czas mnóstwa mniejszych kłamstw. Do kłamstw politycznych Żakowski zalicza też obietnice wyborcze.

Nie mogę się zgodzić. Kłamstwo ma być, z założenia, w złej wierze: kłamca wie, że kłamie. Kurski mówiący o dziadku z Wehrmachtu i że "ciemny lud to kupi" był kłamcą; liczne partie głoszące, że zbudują autostrady, uzdrowią służbę zdrowia, zadbają o nowoczesną edukację i w ogóle nieba ludziom przychylą, mam nadzieję, nie kłamią. Przeciwnie, szczerze liczą na to, że jednak im się uda, że jakoś te swoje obietnice zrealizują.

Mój ojciec nauczył mnie, że zawsze, poza naprawdę wyjątkowymi wypadkami, w postępowaniu każdego człowieka należy się dopatrywać dobrej woli, uczciwych pobudek, dobrych chęci. Nie można z góry zakładać, że ktoś chce nas oszukać, zaszkodzić nam, że działa w złej wierze. Nie można tego zakładać, ale i nie nalezy tego wykluczać, choć w absolutnie złej wierze działa zapewne tylko szatan. Wierzę, że nawet Kurski przegraną Tuska, do której jego kłamstwo miało się przyczynić, szczerze traktował jako narzędzie do osiągnięcia większego dobra, dobra w kategorii moralnej, za jakie uważał wygraną Kaczyńskiego. Jasne, jezuicka moralność, instrumentalne traktowanie ludzi (i Tuska, i ciemnego ludu), cynizm – ale jednak ślad jakiegoś pozytywnego motywu jest.

Pamiętam tę rozmowę z moim ojcem, ale zarazem jej nie pamiętam. Pamiętam jego twarz, jego głos, jego spojrzenie, pamiętam, że było to w dużym pokoju u nas na Wrocławskiej, a ja wciąż byłem od ojca sporo niższy. Ale nie pamiętam ani kiedy to było, ani nawet o jakiej porze dnia. Widzę tę scenę w świetle dziennym, ale zarazem kojarzy mi się ona z nocą, a konkretnie z nocą 6 grudnia, gdy oglądałem moje mikołajowe prezenty. Ale czy ja wtedy jeszcze dostawałem prezenty? I dlaczego, na Boga, miałbym nad prezentami mikołajowymi rozmawiać z ojcem o podstawowych wartościach moralnych? W każdym bądź razie ta zasada: w postępowaniu każdego człowieka należy się dopatrywać uczciwych motywów, należy odgadywać, jakie dobro ów człowiek chciał swoim postępowaniem osiągnąć, nikogo nie powinno się w ciemno potępiać, jest fundamentalna.

To jest bodajże najważniejsza rzecz, jaką od ojca usłyszałem.