Łaskawcy

Stany Zjednoczone wraz z Rosją zaproponowały Ukrainie „plan pokojowy”, oznaczający de facto kapitulację Ukrainy. Jest on dla Ukrainy nie do przyjęcia.

Nie wiedzieć czemu ten plan dla Ukrainy, poza różnymi obraźliwymi i z nikim nie uzgadnianymi punktami dotyczącymi „Europy”, zawiera punkt odnoszący się nie do Ukrainy, ale do Polski. Mianowicie, Rosja i Stany Zjednoczone zgadzają się, że w Polsce mogą stacjonować europejskie myśliwce.

Dobrze się nad tym zastanówmy: To nie Polska samodzielnie decyduje, jakie samoloty chce u siebie mieć. To Stany Zjednoczone i Rosja muszą łaskawie wyrazić na to zgodę.

Przecież to oznacza utratę suwerenności, ważnej części suwerenności. Pisałem niedawno, że Rosja chciałaby Polskę „sfinlandyzować”, no i proszę…

Ale kto nam to chce narzucić? Czyżby, jak twierdzą Kaczyński, Karol Nawrocki i ich żałośni zwolennicy, Niemcy i Unia Europejska, dybiące na naszą suwerenność? Nie! Oto kawałek suwerenności odbiera Polsce prezydent Donald Trump, według PiS jedyny i niewzruszony gwarant naszej wolności.

Nie, bo nie

Karol Nawrocki odmówił powołania na pierwszy stopień oficerski 136 funkcjonariuszy służb specjalnych oraz awansowania 46 sędziów. To pierwsze Nawrocki uzasadniał tym, że szefowie służb nie przyszli do niego na wezwanie, a w drugim wypadku odmówił awansu sędziom słuchającym złych podszeptów ministra Żurka i przez to kwestionującym status neosędziów, zgodnie z wyrokami europejskich Trybunałów. Jedna i druga odmowa jest czystym szkodnictwem, a odmowa powołania na pierwszy stopień oficerski młodych funkcjonariuszy na dodatek parszywym draństwem: Bogu ducha winni ludzie, chcący pracować w służbach specjalnych, mają zablokowane kariery, bo Nawrocki chce się zemścić na ich szefach powołanych przez Tuska.

Tymczasem to sprawa sędziów bardziej poruszyła opinię po naszej stronie. Różni ludzie, w tym nawet minister Żurek czy prof. Marcin Matczak, mówią, że Karol Nawrocki łamie w ten sposób konstytucję. Obawiam się, że to jest bardziej skomplikowane.

Formalnie, na gruncie konstytucji, prezydent nie jest związany wnioskiem KRS i może odmówić nominowania (niektórych) wskazanych kandydatów. Oczywiście powinien przy tym pamiętać o obowiązku współdziałania władz i wspieraniu ogółu wartości konstytucyjnych, ale to są wymogi „miękkie”, z których trudno wyprowadzić wskazówki do konkretnych działań. Jeden rabin powie tak, drugi inaczej, jeden sąd orzeknie tak, inny inaczej. Twardy przepis jest tylko taki, że prezydent może odmówić, a zgodnie z wyrokiem NSA wydanym po tym, gdy Lech Kaczyński jako pierwszy odmówił podpisania niektórych nominacji sędziowskich, prezydent nie musi nawet swoich odmów uzasadniać, bo realizując swoją „osobistą prerogatywę”, nie działa jako organ administracji.

Pisałem już o tym dawno temu, gdy Andrzej Duda odmówił awansowania niektórych sędziów wskazanych przez starą KRS, gdyż wcześniej wydawali wyroki, które PiS krytykował. Zacytuję samego siebie:

Decyzję prezydenta można – i, moim zdaniem, wręcz należy – krytykować jako partyjniacki i pełen hipokryzji atak władzy wykonawczej na władzę sądowniczą. Ale prezydent miał formalną możliwość tak postąpić, co jest przyczynkiem do obserwacji, że konstytucja pisana była z myślą o ludziach stosujących ją w dobrej wierze. Wypowiedź [ówczesnego] prezydenckiego rzecznika, że prezydent „może, ale nie musi” powoływać sędziów, jest arogancka, ale zgodna z prawdą.

Zasadnicze pytanie jednak brzmi, po co Nawrocki to robi? Żeby uprzykrzyć życie Tuskowi? Zapewne. Żeby pozbawiając rząd Tuska sprawczości, utrudnić, uniemożliwić Koalicji Obywatelskiej wygranie wyborów w 2027? To też. Ale przede wszystkim po to, aby metodą faktów dokonanych zwiększyć swoją osobistą władzę, nagiąć ustrój państwa w stronę ustroju prezydenckiego. Dlatego żąda, aby przedstawiać mu kandydatów na ambasadorów zanim zostaną oficjalnie zgłoszeni, konsultować z nim projekty ustaw zanim wpłyną do Sejmu, aby szefowie służb specjalnych, którzy mu nie podlegają (!), mieli obowiązek osobistego raportowania prezydentowi. A w kwestii sędziów podtrzymuje niekonstytucyjne, bezprawne urojenie Dudy, że prezydencka nominacja ma moc uzdrawiającą: jeśli prezydent mianuje sędziego, to ten ktoś jest sędzią, nawet jeśli wniosek o ich powołanie był wadliwy.

Niedoczekanie! Tym uzurpacjom Nawrockiego należy się przeciwstawiać z całą mocą. On straszy, że jeśli rząd nie ulegnie jego żądaniom, to on nie mianuje, nie podpisze, zawetuje. No to niech to robi, bury miś jeden. Zaszkodzi w ten sposób Polsce, ale pójdzie to na jego konto. Niech Polska cierpi, byle jego było na wierzchu. Jak już pisałem, po tamtej stronie sceny politycznej nie ma patriotów. Dotyczy to także Karola Nawrockiego.

Gdyby rząd się, w trosce o Polskę, ugiął, Nawrocki i reszta towarzystwa uznaliby to jedynie za objaw słabości i tylko zwiększyli swoje żądania. Niedoczekanie!

13 listopada, p.s. Sytuacja z tymi sędziami jest o tyle paranoiczna, że Nawrocki zablokował ich, bo protestowali przeciwko neosędziom, a teraz sami chcieli zostać neosędziami, biorąc nominacje od neo-KRS. Hę? Ach, bo oni chcieli być tymi dobrymi! Z drugiej strony skoro neo-KRS ich zaakceptowała, to ich protesty nie mogły być dla dotychczasowych neosędziów szczególnie dotkliwe.

Heweliusz

Heweliusz, serial Netflix, 2025, reż. Jan Holoubek

To nie jest serial paradokumentalny, opowiadający historię katastrofy promu Jan Heweliusz z 14 stycznia 1993. To jest serial fabularny, osnuty wokół faktycznej katastrofy.

Wszyscy bardzo ten serial chwalą. Przyznaję, że pod względem technicznym jest on zrobiony (prawie) bez zarzutu: dobra reżyseria, dobre tempo, dobra gra aktorska, dobre zdjęcia, dobra scenografia. Bardzo dobry pomysł, aby historię opowiadać dwutorowo: po kolei od katastrofy w świecie rzeczywistym i od momentu katastrofy wstecz na Heweliuszu. A gdy już w świecie rzeczywistym zgromadziliśmy dostatecznie dużo informacji, historia katastrofy zostaje opowiedziana „do przodu”, od poranka tego dnia aż do wysłania sygnału Mayday. Nieuchronne fatum ciążące nad załogą i pasażerami robi upiorne wrażenie.

Jedyne zastrzeżenie techniczne mam do dialogów. Lepiej jest włączyć napisy, by wszystko zrozumieć. To jest jakaś klątwa ciążąca nad polskimi serialami.

Wszyscy więc chwalą, a ja nie jestem w pełni zadowolony. Drażni mnie wątek spiskowy: tajny ładunek wojskowy, zaangażowanie służb specjalnych w śledztwo, zamach na kapitana Bintera. Do tego niemiecki statek-widmo, o którym nikt nic nie wie (podobno naprawdę taki statek tam był). Twórcy zapewne inspirowali się katastrofą promu Estonia półtora roku później, gdzie było o wiele więcej ofiar, niż na Janie Heweliuszu, i gdzie są bardzo mocne podejrzenia, że prom przewoził do Szwecji tajny ładunek wojskowy, co podobno miało doprowadzić do katastrofy i podobno spowodowało utrudnianie późniejszego śledztwa. W polskim serialu wątek spiskowy wprowadzono by uatrakcyjnić opowieść, ale moim zdaniem rodzi on tylko niepotrzebne komplikacje.

A może nawet gorzej: Wątek spiskowy w ogóle może usprawiedliwiać katastrofę i późniejsze tuszowanie jej przyczyn: Ha, państwo miało jakieś swoje tajne interesy, no cóż, zdarzyło się nieszczęście, ale lepiej o tym nie mówić dla dobra państwa, dla dobra nas wszystkich. Tymczasem nic podobnego. Do katastrofy doprowadził niezwykle silny sztorm, a do tego dezynwoltura, nieprzestrzeganie procedur, nieznajomość języka obcego (w tym wypadku niemieckiego), nasza narodowa zasada jakoś to będzie, pewne błędy załogi, a wszystko to w połączeniu ze złym stanem technicznym statku, cierpiącego na wady konstrukcyjne.

Uderza mnie przy tym, jak bardzo Jan Holoubek fascynuje się latami ’90 (i katastrofami spowodowanymi przez wodę 🙂 ). Mentalnością czasów przełomu, bo o tym była też Wielka woda. Niby już jest jakiś kapitalizm, liczą się kontrakty i zamówienia, nie odgórny plan, nie potrzeba ani wizy, ani zgody Milicji Obywatelskiej, by pojechać do Niemiec, z drugiej strony jest wysokie bezrobocie, więc prawa pracowników się nie liczą, a mentalność wszystkich jest taka, jak dawniej. Miejskie krajobrazy też. Brak procedur, które dziś uważalibyśmy za oczywiste, a jeśli nawet formalnie jakieś są, to nikt ich nie przestrzega. Władze za wszelką cenę chcą zwalić winę na kapitana, żeby chronić swoje interesy: postkomunistycznego wiceministra, który bez cienia zażenowania wpływa na przebieg postępowania przez Izbą Morską, armatora, który gdyby miał ponieść odpowiedzialność, to byłby upadł i kilka tysięcy osób straciłoby pracę, zblatowanego z władzą profesora przewodniczącego składowi Izby, niekompetentnych służb ratunkowych polskich i niemieckich, funkcjonariuszy portowych, innych kapitanów, którzy wszyscy mają coś tam za uszami, a wiceminister ma na nich szafę pełną haków. A na koniec rodziny osób, które zginęły w katastrofie, załogi i pasażerów, są zostawione same sobie, bez odszkodowań, bez wsparcia instytucjonalnego i psychologicznego. Wolałbym, żeby o tym był ten serial.

Ale jako że serial jest naprawdę świetnie zrobiony pod względem techniczno-filmowym, mogę go z umiarkowanym entuzjazmem polecić.

P.s. O rzeczywistym przebiegu katastrofy promu Jan Heweliusz i dochodzeniu przez Izbą Morską opowiada ten podcast. Jeszcze nie słuchałem, ale znajomi polecają.

Konrad Eleryk jako Witold Skirmuntt, III oficer Heweliusza – bardzo dobrze zagrana postać

Pomost

Pomost (The Jetty), serial BBC, 2024, twórczyni Cat Jones

Serial mocno chwalony, zbierający pochlebne recenzje, pomyślałem więc cóż szkodzi to zobaczyć, tym bardziej, że to tylko cztery odcinki. Okazało się to denerwującą stratą czasu.

Zaczyna się dość standardowo: Prowincjonalne miasteczko, ktoś podpala starą przystań, niepokorna policjantka przydzielona do sprawy orientuje się, że w miasteczku dochodzi do częstych aktów wykorzystywania seksualnego młodych dziewcząt i że dziwnie łączy się to z badanym przez nią przestępstwem. Ba, jeszcze dziwniej łączy się to ze sprawą zaginięcia pewnej dziewczyny kilkanaście lat temu, a także z życiem osobistym policjantki. Nic specjalnego. Niestety, rozwiązanie zagadki jest tak absurdalne i niewiarygodne, że gorsze było chyba tylko zakończenie Mare of Easttown, serialu, który byłby znakomity, gdyby nie ostatni odcinek.

Absurdów scenariuszowych jest zresztą więcej, ale tym razem nawet nie tyle nie chcę spojlerować, ile poświęcać się drobiazgom, bo za dużo ich było.

Do tego, ponieważ serial był wyświetlany przez grzeczne BBC, niedopuszczalna jest wszelka nagość. Dowiadujemy się, że dziewczyny wysyłają chłopakom swoje nagie zdjęcia, jak w Dojrzewaniu, a ci oczywiście pokazują je swoim kolegom, ale widzom pokazuje się zdjęcia dziewczyn w bieliźnie. A scena seksu jest sfilmowana w sposób wręcz groteskowy.

Dla mnie jednak najbardziej denerwujący jest mizoandryczny feminizm, wciskany z subtelnością tasaka. Nie ma ani jednego pozytywnego, a choćby neutralnego męskiego bohatera. Wszyscy mężczyźni, łącznie z młodym policjantem, z pewnością marzą o molestowaniu nieletnich dziewcząt i nie zawahaliby się tego zrobić, gdyby tylko mieli okazję. A jeśli akurat nikogo nie molestują, to bezczynnie przesiadują w pubie. Chłopaki pokazujący kolegom nagie zdjęcia swoich dziewczyn to, wiadomo, chuje – nikt przy tym ani tu, ani w Dojrzewaniu, nie zastanawia się, dlaczego właściwie dziewczyny te zdjęcia wysyłają. Główny organizator procederu wykorzystywania seksualnego zostaje nie tylko zdemaskowany i ukarany, ale do tego upokorzony. Świadek przesłuchiwany przez policjantkę siedzi w więzieniu nie za kradzież, pobicie czy narkotyki, lecz za liczne gwałty. Jeden facio systematycznie podtruwa swoją żonę, a inny cynicznie odbudował swój upadający biznes dzięki ubezpieczeniu, jakie otrzymał po zaginięciu córki. Prawdziwe uczucie może zdarzyć się tylko w związku lesbijskim.

Toporna mizoandria to główne przesłanie tego serialu, a twórczynie są przy tym z siebie niesłychanie zadowolone. Tylko pomyślcie: gdyby zabójca młodej dziewczyny, mężczyzna, uniknął kary wyłącznie dlatego, że udało mu się zrzucić winę na nieszczęśnika, który z wielkiej przyjaźni do sprawcy jedynie pomagał zacierać ślady, żył z tą tajemnicą kilkanaście lat i to go w końcu zniszczyło, wszyscy byliby oburzeni, że przestępstwo uszło zabójcy na sucho. Ponieważ jednak zabójczynią jest kobieta, a poza tym wszystko tak samo, mamy być zadowoleni, bo kobieca solidarność ogólna, a zwłaszcza międzypokoleniowa, może rozkwitać. Dla mnie to właśnie jest oburzające.

Nie polecam. Wręcz serdecznie odradzam.